របៀបដែលសម្តេចត្រូវធ្វើដើម្បីឥ្យបានល្បីឈ្មោះ
.jpg)
គ្មានអ្វីដែលធ្វើឲ្យ សម្តេច មានករ្តិឈ្មោះល្បីល្បាញក្រៅតែពីការទទួលបាននូវការគោរពពីប្រជាជនឡើយ ទូលបង្គំមានឧទាហរណ៍យ៉ាងល្អដើម្បីពន្យលរឿងនេះ។ ក្នុងសម័យកាលយើងនេះ មានសម្តេច Ferdinand នៃប្រទេស Aragon នោះគឺ ជាព្រះរាជានៃប្រទេស អេស្បាញសព្វថ្ងៃនេះតែម្តង Spain។ យើងអាចហៅទ្រង់់ថាជាសម្តេចថ្មី ដោយសារតែសម្តេច ឡើងដល់កម្រិតនេះ គឺតាមរយៈ កិត្តិនាម និង ភាពរុងរឿងនៃប្រទេសជាតិ គឺវិត្តន៍មកពី ស្តេចមួយអង្គដែលខ្សោយ ទៅជាស្តេចខ្លាំង ល្បីល្បាញ នៅរដ្ឋ Christendom ដែលជារដ្ឋកាន់សាសនាគ្រឹស្ត បើសិនជាយើងពិនិត្យលើព្រះរាជសកម្មភាពទ្រង់ នឹងឃើញថាសុទ្ធតែជា ព្រះរាជសកម្មភាពដ៍អស្ចារ្យ និងមួយចំនួនជាកិច្ចការពិសេសគ្មានអ្វីប្រដូចបាន។ ក្នុងរាជ ដំបូងនៃព្រះអង្គ គឺការវាយលុកចូលកាន់កាប់ប្រទេស Granada គឺដោយសារ ជោគជ័យនេះ ទើបក្លាយជា មូលដ្ឋានគ្រឹះនៃ ព្រះរាជាណាចក្ររបស់ព្រះអង្គ។ ព្រះរាជាណាចក្រនេះ មានដំណើរដំបូង បែបជាស្ងប់ស្ងាត់ គ្មានការបង្ករឲ្យប្រទេសជិតខាងមានការភ័យខ្លាចឡើយ គឺក្នុងព្រះទ័យទ្រង់បង្កើត ទៅជាដែនដីអភិជន (រដ្ឋសក្តិភូមិ) នៅតំបន់ប្រាសាទ Castile បំណងនេះ ដើម្បីការពារខ្លួនក្នុងសង្រ្គាម ពោលគឺគ្មានការកសាងអ្វីជារបស់ថ្មីៗឡើយ ធ្វើបែបនេះ គឺប្រទេសនានា មិនដឹងថា សម្តេចកំពុងកសាងឥទ្ធិពល និងកសាងរដ្ឋាភិបាលចំណោមពួកគេ ដើម្បីចិញ្ចឹមកងទ័ព សម្តេចបានប្រើប្រាស់ថវិការបានពី ព្រះវិហារ Church និង ពីថវិកាប្រជាជនព្រះអង្គ តាមរយៈកិច្ចការនេះ ទ្រង់បានកសាងជាមួលដ្ឋានគ្រឹះរឹងមាំ យូរអង្វែង សម្រាប់កសាងជាកងទ័ពជំនាញ ចំណុចនាំជម្រូញកេរ្តិឈ្មោះសម្តេច។ សម្តេចប្រើប្រាស់សាសនាមកធ្វើជាខែលសំអាង តាំងខ្លួនជាសាវគ្គ ធ្វើតាមបំណងព្រះ ដើរតួរជាជនកំណាចឃោរឃៅតំណាងព្ រះធ្វើការកំទេច បោសសំអាត អាណាចក្រ Moors និងរឹបអួសទ្រព្យសម្បត្តិផង ក្រៅពីនេះ គឺគ្មានទេ ស្តេច ដែល ពិសេសជាងនេះទៀត ។ ក្នុងសម្លៀកបំពាក់ មេទ័ពដដែល ទ្រង់បានលើកទ័ពវាយប្រហារ អាហ្រិក និង ទៅកំទេចប្រទេស អ៊ីតាលី ជាចុងក្រោយ សម្តេចវាយប្រហារប្រទេស បារាំង France ស្នាព្រហស្បត្តិសម្តេច ធំមហិមារសម្បើមណាស់ ក្នុងចិត្តប្រជារាស្រ្ត ព្រះអង្គ និង បានគាំទ្រ រជ្ជកាលសម្តេច រដ្ឋាភិបាលសម្តេច ជាបន្តបន្ទាប់ សម្តេច បានគ្រប់គ្ងងទាំងអស់ បណ្តារដ្ឋដែលសម្តេចវាយបាន។ ដោយសំអាងលើព្រះរាជសកម្មភាពរបស់សម្តេច គ្មានជនណាមួយ ប្រទេសណាមួយហ៊ានយីយាប្រទេសព្រះអង្គឡើយ។
Again, it much assists a prince to set unusual examples in internal affairs, similar to those which are related of Messer Bernabo da Milano, who, when he had the opportunity, by any one in civil life doing some extraordinary thing, either good or bad, would take some method of rewarding or punishing him, which would be much spoken about. And a prince ought, above all things, always endeavour in every action to gain for himself the reputation of being a great and remarkable man.
ជាថ្មីម្តងទៀត សម្រាប់សម្តេច ត្រូវធ្វើកិច្ចការក្នុងប្រទេស ធ្វើជាគំរូឪ្យប្រជាជនមើល ព្រោះវាជួយសម្តេចបានច្រើនណាស់ គឺធ្វើដូចជាគំរូដែលសម្តេច Messer Bernabo da Milano ទ្រង់បានធ្វិអីចឹងដែរ គឺពេលណាសម្តេច មានឪកាស សម្តេច ត្រូវធ្វើកិច្ចការ ស៊ីវិលក្នុងជីវភាពរបស់នៅធម្មតាៗ គឺកិច្ចការណាដែលវាពិសេស មិនថាជាកិច្ចការល្អ ឬ ជាកិច្ចការអាក្រក់ទេ បើសិនកិច្ចការនោះ វាល្អ សម្តេចប្រទានរង្វាន់ បើសិនជាកិច្ចការនោះមិនល្អទេ សម្តេចដាក់ទណ្ឌកម្ម ធ្វើបែបនេះ មហាជន ប្រជាជនគេនឹងនាំគ្នានិយាយពាសពេញប្រទេស ទាំងរឿងអាក្រកៗ ទាំងរឿងល្អៗ សម្តេចគួរតែ បញ្ជូលខ្លួនទ្រង់គ្រប់សកម្មភាពដើម្បីសម្តេចមានកេរ្តិឈ្មោះកាន់តែល្បី និងកាន់តែមានការចាប់អារម្មណ៍ពី ប្រជាពលរដ្ឋ។
A prince is also respected when he is either a true friend or a downright enemy, that is to say, when, without any reservation, he declares himself in favour of one party against the other; which course will always be more advantageous than standing neutral; because if two of your powerful neighbours come to blows, they are of such a character that, if one of them conquers, you have either to fear him or not. In either case it will always be more advantageous for you to declare yourself and to make war strenuously; because, in the first case, if you do not declare yourself, you will invariably fall a prey to the conqueror, to the pleasure and satisfaction of him who has been conquered, and you will have no reasons to offer, nor anything to protect or to shelter you. Because he who conquers does not want doubtful friends who will not aid him in the time of trial; and he who loses will not harbour you because you did not willingly, sword in hand, court his fate.
ដើម្បីទទួលបានការគោរព សម្តេចក៍អាច បង្ហាញជំហរណាមួយពិតប្រាកដ គឺប្រកាសជាចំហរ ដូចជា មិត្តភ័ក្រ្តពិតប្រាកដ ឬ ជាសត្រូវពិតប្រាកដ ក្នុងន័យនេះ គឺសំដៅថា គ្មានទេ ការឡេមឡើម/បង្ការត្រៀមខ្លាចខុស reservation គឺសម្តេចត្រូវតែប្រកាសក្តែងៗថា សម្តេចគាំទ្រខាងនេះ ឬ ប្រឆាំងភាគីខាងនោះ ការប្រកាន់ជំហរបែបនេះ គឺមានគុណសម្បត្តិជាប្រយោជន៍ជាង កាដែលសម្តេចប្រកាន់ជំហរកណ្តាល/អព្យាក្រិតភាព ដោយសារថា បើសិនជា ប្រទេសមហាអំណាច ០២ នៅក្បែរប្រទេសសម្តេច ពួកគេច្បាំងគ្នាធ្វើសង្រ្គាមជាមួយគ្នា ហើយមានភាគីណាមួយឈ្នះសង្រ្គាម ពេលនោះគឺសម្តេច អាចនឹងខ្លាចគេ ឬ មិនខ្លាចគេ។ ទោះជាក្នុងករណីណាក្តី សម្តេចត្រូវតែសម្រចចិត្ត ប្រកាសជាចំហរ ថាចូលប្រឡូក ធ្វើសង្រ្គាមជាមួយ ភាគីណាមួយ វិធីនេះ មានគុណសម្បត្តិល្អជាង ដោយមកពីថា បើសិនជា សម្តេច មិនបានប្រកាសទេ ពេលនោះមានប្រទេសណាមួយឈ្នះ និងធ្វើអាណានិគមមកលើប្រទេសសម្តេច សម្តេចនឹងយកចិត្តយកថ្លើមគេ សម្តេចនឹងតម្រូវបំពេញចិត្តគេ ពេលប្រទេសឈ្នះគេចង់បានអ្វី គឺសម្តេច គ្មានហេតុផលដើម្បីប្រឆាំងឡើយ ក៍គ្មានមធ្យោបាយដើម្បីការពារខ្លួន ក៍គ្មានកន្លែងត្រូវពួនជ្រកដែរ ដោយសារតែភាគប្រទេសគេអ្នកឈ្នះ គេមិនចង់បាន មិត្តភ័ក្រជាមុខសញ្ញាសង្ស័យ បែប ឡេមឡើម ដែលមិនបានជួយអ្វីដែលគេសោះ ក្នុងពេលចម្បាំងឬជម្លោះ ចំណែកប្រទេសចាញ់សង្រ្គាម គេមិនរាប់អានប្រទេសសម្តេច ព្រោះសម្តេចមិនបាន កាន់ដាវជួយច្បាំង ជាមនុស្សគ្មានចិត្តគ្មានថ្លើម ដូច្នេះ អ្វីៗគេពឹងតាមវាសនា។
Antiochus went into Greece, being sent for by the Aetolians to drive out the Romans. He sent envoys to the Achaeans, who were friends of the Romans, exhorting them to remain neutral; and on the other hand the Romans urged them to take up arms. This question came to be discussed in the council of the Achaeans, where the legate of Antiochus urged them to stand neutral. To this the Roman legate answered: “As for that which has been said, that it is better and more advantageous for your state not to interfere in our war, nothing can be more erroneous; because by not interfering you will be left, without favour or consideration, the guerdon of the conqueror.” Thus it will always happen that he who is not your friend will demand your neutrality, whilst he who is your friend will entreat you to declare yourself with arms. And irresolute princes, to avoid present dangers, generally follow the neutral path, and are generally ruined. But when a prince declares himself gallantly in favour of one side, if the party with whom he allies himself conquers, although the victor may be powerful and may have him at his mercy, yet he is indebted to him, and there is established a bond of amity; and men are never so shameless as to become a monument of ingratitude by oppressing you. Victories after all are never so complete that the victor must not show some regard, especially to justice. But if he with whom you ally yourself loses, you may be sheltered by him, and whilst he is able he may aid you, and you become companions on a fortune that may rise again.
សម្តេច Antiochus ត្រុវបានបញ្ជូនទៅប្រទេស ក្រិច ដោយសម្តេច Aetolians ដើម្បីបណ្តេញកងទ័ព Roman ឲ្យចាកចេញ។ សម្តេច Antiochus បានបញ្ជូលប្រតិភូ ទៅជួបជាមួយ សម្តេច Achaeans ដែលជាមិត្តភ័ក្ររបស់ ពួក Romans ក្នុងការដាស់តឿនឲ្យគាត់ រក្សាជំហរអព្យាក្រិត ចំណែកពួក Romans បានបញ្ចុះបញ្ជូលគាត់ឲ្យងើបឡើងកាន់អាវុធប្រយុទ្ធរួមគ្នា។ បញ្ហានេះត្រូវបានគេយកទៅពិភាក្សារក្្នុងកិច្ចប្រជុំ ក្រុមប្រឹក្សាគណរដ្ឋមន្រ្តី សម្តេច Achaeans គ្រាដែលខាងសម្តេច Antiochus ចង់បានឲ្យរក្សាជំហរ អព្យាក្រិត។ ទាក់ទងដល់បញ្ហានេះ ប្រតិភូ រូម៉ង់ ឆ្លើយតបវិញថា " បើដូចជាគណះរដ្ឋមន្រ្តីពិភាក្សាគ្នាគឺថា ប្រទេសនេះរក្សាផលចំណេញ ឬ មានផលប្រយោជន៍ល្អជាង តាមរយៈការរក្សាប្រទេសមានជំហរ មិនចូលរួមក្នុងសង្រ្គាម ទាំងនេះ គឺគ្មានអ្វីទាស់ខុសឆ្គងទេ ពីព្រោះកាលណាសម្តេចមិនធ្វើសង្រ្គាម គឺសម្តេចនឹងត្រូវ ចាកចេញ ដោយគ្មានអ្វីត្រូវពិភាក្សា តថ្លៃ ពិចារណា គ្មានអ្វីត្រូវបង់ខាតសម្រាប់ភាគីឈ្នះសង្រ្គាម" " រឿងនេះគឺវាតែងតែកើតមានជាធម្មតា សម្រាប់ភាគីមួយដែលមិនមែនជា មិត្តជិតស្និត តែងតែប្រាប់អ្នកឲ្យរក្សាជំហរអព្យាក្រិត ខណៈដែលប្រទេសជាមិត្តតែងតែសុំអ្នកប្រកាសជាចំហរ និង ងើបឡើងកាន់អាវុធរួមគ្នាប្រឆាំងសត្រូវ។ជាធម្មតា សម្តេចដែលក្មានគោលជំហរច្បាស់លាស់ irresolute តែងតែប្រកាន់ជំហរ អព្យាក្រិត ដើម្បីគេចចេញពី គ្រោះថ្នាក់ភ្លាមៗចំពោះមុខ តែជានិច្ចការជំហរនេះ តែងតែវិនាសអន្តរាយប្រទេស។ តែបើសិនជាសម្តេច ប្រកាសជាឿឡារិក យ៉ាងក្លាហាន gallantly ថា សម្តេចគាំទ្រភាគី ១ ណា បើសិនជា ភាគីសម្តេចគាំទ្រនោះឈ្នះសង្រ្គាម ដូច្នេះ នោះគឺជាមហាជ័យជំនៈធំធេងណាស់ ហើយប្រទេសឈ្នះ ក៍មិនអរគុណសន្តានចិត្តល្អរបស់សម្តេចថែទៀត ហើយគេនឹងមិនទាមទារបំណុល ពីអ្នកឡើយ ចំណងមិត្តភាព កាន់តែរឹងមាំទ្វេរដង ជាសារធាតុមនុស្សលោក គឺ គេមិនដែនចេះខ្មាស់អៀនទេ ពេលបានយើងគោរពគេបែបនោះ។ ជាក្រិតក្រម ជ័យជំនៈមួយ មិនទាន់ពេញលក្ខណៈថា ឈ្នះគ្រប់ឈ្នះសព្វនោះទេ បើបែបនេះ គឺ ភាគីអ្នកឈ្នះ មិនត្រូវបង្ហាញថាខ្លួនចង់បាននេះចង់បាននោះច្រើនពេកទេ ជាពិសេសទាក់ទងផ្នែកយុត្តិធម៍។ តែបើសិនណាជាភាគី ដែលសម្តេចគាំទ្រ បែរជាចាញ់សង្រ្គាមទៅវិញ នោះសម្តេច នឹងរត់ទៅជ្រកកោណខាងសម្តេចគេ កាលណាខាងគេមានលទ្ធភាព គេនឹងជួយសម្តេចវិញ បែបនេះសម្យេចនឹងបានដៃគូរង់ចាំសំណាងវាសនាថ្ងៃណាមួយដើម្បីរះឡើងវិញ។
ស្រាប់ជាឧទាហរណ៍ក្នុងករណី ទី ២ នេះ គឺជា បើសិនជាមាន ប្រទេស ២ ច្បាំងគ្នា មានលំនាំដូចខាងលើដែរ ដូច្នេះ សម្តេច មិនគួរថប់តប់ប្រម៉ល់ទេ anxiety គឺសម្តេចត្រូវតែ ប្រកាសគាំទ្រភាគីណាមួយ មិនថាភាគីណាឈ្នះក៍ដោយ ការចងសម្ព័ន្ធមិត្តគឺជារឿងសំខាន់ណាស់ ដែលទាមទារការយកចិត្តទុកដាក់កម្រិតខ្ពស់ ព្រោះថានេះជាកិច្ចការដែលសម្តេចត្រូវបំផ្លាញកំទេចចោលភាគី ១ ដោយមានជំនួយពីសម្តេចផ្ទាល់ ក្នុងការជួយដល់ ភាគីមួយ ដែលភាគីសម្តេចជួយនេះ បើសិនជសម្តេចឆ្លាត សម្តេចត្រូវតែជួយគេនោះ រួចហើយគៀបសង្កត់គាត់ បើសិនជាមានឪកាស ធ្វើបែបណាដែលគាត់នោះមិនអាច ក្លាយជា មនុស្សខ្លាំងបាន បើសិនជាគ្មានសម្តេចជួួយ ធ្វើបែបនេះ គឺ គេនៅតែស្ថិតក្រោមការបញ្ជារបស់សម្តេច ឆន្ទានុសិទ្ធិ (discretion)។ រឿងដែលត្រូវចងចាំជានិច្ច គឺថាសម្តេចមិនមិនត្រុវចងមិត្តភាពជាមួយ អ្នកដែលខ្លាំងពូកែជាងសម្តេចឡើយ ក្នុងការទៅ វាយប្រហារប្រទេស ឬ រដ្ឋផ្សេង អាចចងសម្ព័ន្ធបាន លុះណាមានការចាប់បង្ខំ ដូចដែលទូលបង្គំបានទូលពីខាងលើស្រាប់ ដោយហេតុថា បើសិនជាគេបង្ខំសម្តេចធ្វើអ្វីណាមួយ តាមមការចង់បានរបស់អ្នកខ្លាំងនោះ ដូច្នេះសម្តេចត្រូវតែព្យាយាមគេចេញ កុំស្តាប់តាមបង្គាប់ ធ្វើតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន។ ពួក Venetians ចងសម្ព័ន្ធមិត្តជាមួយ ប្រទេសបារាំង France ធ្វើសង្រ្កាមប្រឆាំងប្រទេស Duke of Milan សម្ព័ន្ធភាពនេះនឹងនាំដល់ក្លាយជាការវិនាស ដូច្នេះ បានជា គេគេចចេញពីការចងសម្ព័ន្ធភាព តែសម្ព័ន្ធភាពដែលគេមិនអាច គេចចេញបាន គឺកើតមាននៅប្រទេស Florentines គ្រាដែល សម្តេច Pope និង ប្រទេស អេស្បាញ Spain រួមគ្នាបញ្ជូនទ៏ពចេញទៅច្បាំងនៅ ប្រទេស Lombardy ដូច្នេះ ករណីនេះដូចបាន បរិយាយពីខាងលើ គឺសម្តេចត្រូវគាំទ្រ ភាគីណាមួយជាដាច់ខាត។
Never let any Government imagine that it can choose perfectly safe courses; rather let it expect to have to take very doubtful ones, because it is found in ordinary affairs that one never seeks to avoid one trouble without running into another; but prudence consists in knowing how to distinguish the character of troubles, and for choice to take the lesser evil.
ជារដ្ឋាភិបាមួយ ដាច់ខាតកុំស្រមៃថាអាចធ្វើឬដើរតាមនយោបាយមួយដែលមានសុវត្ថិភាពល្អឥតខ្ចោះ តែត្រូវស្រមៃថានឹងជួបជាមួយរឿង គួរសង្ស័យទ្វេរដងទៅវិញ ការនេះ មកពី ជាធម្មតា គេតែងតែឃើញ មានការរត់គេចេញចេញពី បញ្ហាមួយ បែរជាជួបជាមួយបញ្ហាផ្សេងទៀតទៅវិញ ប៉ុន្តែត្រូវបំពេញព្រះរាជកិច្ចដោយប្រយ័ត្នប្រយែងខ្ពស់ វិភាគ ញែកវែករកមូលហេតុឬសគល់នៃបញ្ហារួច រកដំណោះស្រាយមួយណាដែលមានផលវិភាគតិចជាង។
A prince ought also to show himself a patron of ability, and to honour the proficient in every art. At the same time he should encourage his citizens to practise their callings peaceably, both in commerce and agriculture, and in every other following, so that the one should not be deterred from improving his possessions for fear lest they be taken away from him or another from opening up trade for fear of taxes; but the prince ought to offer rewards to whoever wishes to do these things and designs in any way to honour his city or state.
ក្នុងនាមជាសម្តេច ត្រូវតែបង្ហាញថាទ្រង់ជាមនុស្សមានសមត្ថភាពខ្ពស់ អាចបំពេញកិច្ចការបានល្អដោយមានកិត្តិយស ជាពិសេសគ្រប់រឿង ។ ជាមួយគ្នានេះដែរ សម្តេចត្រូវតែលើកទឹកចិត្ត ប្រជារាស្រ្តឲ្យ មានចិត្តស្ងប់ស្ងាត់/ សន្តិសុខផ្លូវចិត្ត ទាំងក្នុងកិច្ចការពាណិជ្ជកម្ម កសិកម្ម ព្រមទាំងការងារដ៍ទៃទៀត ធ្វើបែបនេះ ដើម្បីការពារកុំឲ្យមាន ជនណាមករារាំងការ រកស៊ី ការបង្កើនទ្រព្្យសម្បត្តិពួកគេ ដោយសារតែពួកគេភ័យខ្លាចថា ប្រឹងរកស៊ី ប្រើធ្វើការត្រូវអ្នកដ៍ទៃរឹបអួយយកអស់ទៅវិញ ឬ មួយត្រូវគេ តម្លើងពន្ធ តែសម្តេច ត្រូវតែយកចិត្តទុកដាក់ក្នុងការផ្តល់រង្វាន់ដល់ ពួកគេក្នុងការ រកស៊ីទទួលទាន និង សម្តេចត្រូវ ចែកជាច្បាប់ វិធានផ្តល់កិត្តិយសដល់អ្នកដែលជួយប្រទេសជាតិ ជួយទីក្រុងបានចម្រើនរុងរឿង។
Further, he ought to entertain the people with festivals and spectacles at convenient seasons of the year; and as every city is divided into guilds or into societies,[*] he ought to hold such bodies in esteem, and associate with them sometimes, and show himself an example of courtesy and liberality; nevertheless, always maintaining the majesty of his rank, for this he must never consent to abate in anything.
ព្រះរាជកិច្ចជាបន្ទាប់ សម្តេចត្រូវតែរៀបចំជាកម្មវិធី ជួបជុំជាមួយ ប្រជាជន ធ្វើបុណ្យទាន និង កម្មវិធីកំសាន្តផ្សេងៗតាមរដូចកាលនីមួយៗក្នុងឆ្នាំ ដោយសារតែ តាមទីក្រុងនានា សុទ្ធតែត្រូវបានបែកចែកជា សហគមន៍ ជា ក្រុមមនុស្សផ្សេងគ្នា ដែលសម្តេចត្រូវតែ កេងចំណេញពីព្រឹត្តិការណ័នោះ ក្នុងការជួបប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នា ដើម្បីសម្តេច បង្ហាញព្រះកាយជាគំរូ នៃការគោរព ការមានសិទ្ធិសេរីភាព តែទ្រង់រក្សានូវតម្លៃជាស្តេចដ័រាប ខ្ជាប់ខ្ជួន ដែលសម្តេចមិនត្រូវរំលង ក្រិតក្រមជាស្តេចឡើយ។
[*] “Guilds or societies,” “in arti o in tribu.” “Arti” were craft or trade guilds, cf. Florio: “Arte . . . a whole company of any trade in any city or corporation town.” The guilds of Florence are most admirably described by Mr Edgcumbe Staley in his work on the subject (Methuen, 1906). Institutions of a somewhat similar character, called “artel,” exist in Russia to-day, cf. Sir Mackenzie Wallace’s “Russia,” ed. 1905: “The sons . . . were always during the working season members of an artel. In some of the larger towns there are artels of a much more complex kind-- permanent associations, possessing large capital, and pecuniarily responsible for the acts of the individual members.” The word “artel,” despite its apparent similarity, has, Mr Aylmer Maude assures me, no connection with “ars” or “arte.” Its root is that of the verb “rotisya,” to bind oneself by an oath; and it is generally admitted to be only another form of “rota,” which now signifies a “regimental company.” In both words the underlying idea is that of a body of men united by an oath. “Tribu” were possibly gentile groups, united by common descent, and included individuals connected by marriage. Perhaps our words “septs” or “clans” would be most appropriate.
No comments:
Post a Comment