Chapter XII: How Many Kinds of Soldiery There are, and Concerning Mercenaries
Having discoursed particularly on the characteristics of such principalities as in the beginning I proposed to discuss, and having considered in some degree the causes of their being good or bad, and having shown the methods by which many have sought to acquire them and to hold them, it now remains for me to discuss generally the means of offence and defence which belong to each of them.
ទួលបង្គំបាន ពិភាក្សារួចអំពី លក្ខណសម្បត្តិ នៃប្រភេទសម្តេចនីមួយៗ principalities តាំងពី ដើមដំបូងទី ព្រមទាំងបានវិភាគ បកស្រាយផងដែរថា ប្រភេទសម្តេចមួយណាដែលល្អ មួយណាដែលអាក្រក់ នឹងបាន បង្ហាញអំពីវិធីក្នុងការបានងារជាសម្តេច និង វិធីការពារឋានៈងារជាសម្តេច។ ក្នុងខណៈនេះ អ្វីដែលទូលបង្គនៅសល់គឺ បកស្រាយអំពី វិធានការ ទូទៅក្នុងការធ្វើសង្រ្គាម ការពារជាតិ និង ធ្វើសង្រ្គាមវាយលុក ដែលការងារនេះ គឺ សម្រាប់ប្រភេទសម្តេចនីមួយៗ។
We have seen above how necessary it is for a prince to have his foundations well laid, otherwise it follows of necessity he will go to ruin. The chief foundations of all states, new as well as old or composite, are good laws and good arms; and as there cannot be good laws where the state is not well armed, it follows that where they are well armed they have good laws. I shall leave the laws out of the discussion and shall speak of the arms.
ដូចបានមើលឃើញពីខាងល់ស្រាប់អំពី សារះសំខាន់នៃសម្តេចក្នុងការកសាងគ្រឹះឲ្យមានមាំទាំ បើសិនជាគេមិនបានរៀបចំគ្រឹះរឹងមានទេ ឋានៈសម្្តេចនឹងដួលរលំ។ សរសរគ្រឹះរឹងមាំសម្រាប់រដ្ឋនីមួយៗ មិនថាថារដ្ឋចាស់ ឬ រដ្ឋថ្មីឡើយ ឬ រដ្ឋផ្សំចាស់ បូកថ្មី នោះគឺ មានច្បាប់ល្អ និង មានអាវុធល្អ បើសិនជារដ្ឋមួយគ្មានកងទ័ពល្អ ក៍មិនអាចមាន ច្បាប់ល្អដែរ បើសិនជារដ្ឋនោះមានកងទ័ពអាវុធល្អ ដាច់ខាតគឺពិតជាមានច្បាប់ល្អ ទូលបង្គំមិនគួរបន្តនិយាយរឿងនេះទៀតទេ តែគួរនិយាយរឿង កងទ័ពល្អវិញ។
I say, therefore, that the arms with which a prince defends his state are either his own, or they are mercenaries, auxiliaries, or mixed. Mercenaries and auxiliaries are useless and dangerous; and if one holds his state based on these arms, he will stand neither firm nor safe; for they are disunited, ambitious, and without discipline, unfaithful, valiant before friends, cowardly before enemies; they have neither the fear of God nor fidelity to men, and destruction is deferred only so long as the attack is; for in peace one is robbed by them, and in war by the enemy. The fact is, they have no other attraction or reason for keeping the field than a trifle of stipend, which is not sufficient to make them willing to die for you. They are ready enough to be your soldiers whilst you do not make war, but if war comes they take themselves off or run from the foe; which I should have little trouble to prove, for the ruin of Italy has been caused by nothing else than by resting all her hopes for many years on mercenaries, and although they formerly made some display and appeared valiant amongst themselves, yet when the foreigners came they showed what they were. Thus it was that Charles, King of France, was allowed to seize Italy with chalk in hand;[*] and he who told us that our sins were the cause of it told the truth, but they were not the sins he imagined, but those which I have related. And as they were the sins of princes, it is the princes who have also suffered the penalty.
ដូច្នេះ បានជាទូឡបង្គំទូលថា កងទ័ព គឺជា អង្គភាពដែល សម្តេចត្រូវត្រូវប្រើប្រាស់ សម្រាប់ការពាររដ្ឋនោះ អាចថាជា កងទ័ពផ្ទាល់របស់សម្តេច ឬជាទាហានស៊ីឈ្នួល ឬជាទាហានជំនួយបរទេស ឬជាទាហានចម្រុះ( ទាហានជាតិ+ទាហានឈ្នួល ឬ ជំនួយបរទេស)។ ប្រភេទទាហានស៊ុីឈ្នួល និងទាហានជំនួយ គឺជា ប្រភេទ័ពដែលគ្មានគុណប្រយោជន៍ ថែមទាំំងនាំគ្រោះថ្នាក់ បើសិនជាស្តេច ពឹងអាស្រ័យលើ កងទ័ពណាមួយ ចំណោម ០២ នេះ នោះ សម្តេចនឹងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពគ្មាន សុវត្ថិភាពផង ឯកងទ័ពទាំងនេះគ្មាន ឯកភាពគ្នា ពោរពេញដោយមហិ្ឆតា និង គ្មានវិន័យទ័ព គ្មានភាពស្មោះត្រង់ ក្លាហានចំពោះមុខមិត្តរួមអាវុធ តែកំសាកចំពោះមុខខ្មាំង កងទ័ពនេះ មិនខ្លាចរអារ ព្រះ/ទេវតា ក៍គ្មានភាពស្មោះត្រង់ចំពោះមនុស្សដូចគ្នា ក្នុងអំឡុងពេលបើកប្រតិបត្តិការសឹក ពួកទាហានទាំងនេះបែរជាពន្យាពេល នាំឲ្យមានការខូចខាតឬបំផ្លាញពួកយើង បើសិនស្រុកទេសស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលសន្តិភាព (យុទ្ធនាការ) ពួកទាហានទាំងនេះបែរជាក្លាយជាចោរប្លន់ពួកយើងទៅវិញ និងពេលមានសង្រ្គាម យើងត្រូវខ្មាំងសត្រូវបំផ្លាញ។ និយាយដោយពិតទៅ ពួកទាហានស៊ីឈ្នួលនិង ទ័ពជំនួយនេះ គ្មានអ្វីដែលជាការទាក់ទាញពួកគេ ឲ្យគេស្លាប់ដើម្បីយើង ព្រោះពួកគេទទួលបានប្រាក់ឧបត្ថម្ភតិចតួចណាស់។ ពួកគេពិតជាសប្បាយចិត្ត ហួសពីគ្រប់គ្រាន់ បើសិនជា ប្រទេសយើងគ្មានសង្រ្គាម តែពេលមានសង្រ្គាមផ្ទុះឡើង ពួកគេដកខ្លួនចេញ ឬ មួយរត់គេចពីសត្រូវ ការនេះ ទូលបង្គំគ្មាន ឧ.ណា មកសំអាងឡើយ ក្រៅពី បទពិសោធន៍របស់ ប្រទេស អុីតាលីយើងដែលរងការវិនាសអស់ ដោយសារតែយើង ទូកចិត្តជឿជាក់ខ្លាំងពេក ជាមួយទាហានស៊ីឈ្នួលដែលត្រូវចិញ្ចឹម ចំណាយអស់ជាច្រើនឆ្នាំ។ ពួកគេពូកែសម្តែង បែបហឹកហាក់ណាស់ នឹងមើលទៅដូចជា ក្លាហានសម្បើមណាស់ ចំណោមពួកគេ តែពេលដែលកងទ័ពបរទេសចូលមក ពួកគេបង្ហាញអត្តចរិកដើមវិញគឺស្លូតណាស់។ ដូច្នេះ បានជាសម្តេច Charles នៃប្រទេសបារាំង ចូលមក កាន់កាប់ប្រទេស អុីតាលី ដោយកាន់តែ ដី ស សរសេរក្តាខៀន មួយ ដើម ! គឺស្តេច អង្គនេះ Charles ដែលប្រាប់យើងថា អុីតាលីមានថ្ងៃនេះ គឺមកពី កម្មពារ ដែលកម្មពារ នោះ គឺ មូលហេតុនាំឲ្យនិយាយពាក្យសច្ចៈនាពេលនេះ តែមិនមែនជា កម្មពារ ដែល ស្តេច Charles លើកឡើងឡើយគឺជាកម្មពារ ដែល ទូលបង្គំកំពុងតែនិយាយនេះ។ បាបកម្ម គឺមកពី បណ្តាសម្តេច អុីតាលី ដែលសម្តេចទាំងនោះ ក៍រងនូវកម្មពារជាទណ្ឌកម្ម ដល់ខ្លួនឯងវិញផងដែរ។
[*] “With chalk in hand,” “col gesso.” This is one of the bons mots of Alexander VI, and refers to the ease with which Charles VIII seized Italy, implying that it was only necessary for him to send his quartermasters to chalk up the billets for his soldiers to conquer the country. Cf. “The History of Henry VII,” by Lord Bacon: “King Charles had conquered the realm of Naples, and lost it again, in a kind of a felicity of a dream. He passed the whole length of Italy without resistance: so that it was true what Pope Alexander was wont to say: That the Frenchmen came into Italy with chalk in their hands, to mark up their lodgings, rather than with swords to fight.”
នេះជាប្រាក់រង្វាន់ធំ ១ ចំណោម រង្វាន់ធំនានាចរបស់ Alexander VI និងជាការសំដៅលើការចូលកាន់កាប់ដោយងាយស្រួលរបស់ Charles VIII ក្នុងប្រទេស អុីតាលី និងសំដៅលើថា ស្តេចបារាំងគ្រាន់តែធ្វើសន្ធិសញ្ញាលើក្រដាស់ ប្រគល់ឲ្យទាហានកាន់ គឺអាចចូលកាន់កាប់ប្រទេសអុីតាលីបានតែម្តង។ យោងតាមប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់ Henry VII,” by Lord Bacon គាត់បាននិយាយអំពី ស្តេច Charles ចូលកាន់កាប់អាណាចក្រ Naples ក្រោយមក ក៍បាត់បង់អស់ទៅវិញគឺជាដូចជាការសុបិន្តមួយយ៉ាងសប្បាយ ។ ស្តេច Charles បានដើរឆ្លងកាត់ប្រទេសអុីតាលី ដោយគ្មានជួបបញ្ហាការតស៊ូអ្វីសោះ ដែលដូចជា សំដីរបស់ Pope Alexande និយាយពីខាងលើមកអីចឹងមែនថា កាលណោះ កងទ័ពរបស់ប្រទេស Frenchmen ចូលមក អុីតាលីដោយក្នុងដៃកាន់តែ ដី ស ដើម្បី មកសរសេរគូសវាស កន្លែងតាំងទីលំនៅ ជាជាងក្នុងដៃ មានកាន់ ដាវ សម្រាប់ប្រយុទ្ធ។
I wish to demonstrate further the infelicity of these arms. The mercenary captains are either capable men or they are not; if they are, you cannot trust them, because they always aspire to their own greatness, either by oppressing you, who are their master, or others contrary to your intentions; but if the captain is not skilful, you are ruined in the usual way.
ទូលបង្គំជាខ្ញុំចង់បង្ហាញថែមទៀតអំពី ភាពគ្មានកំហុសនៃ កងទ័ពទាំងនេះ។ មេបញ្ជាការ នៃ ពួកទាហានស៊ីឈ្នួល ពួកអាចអាចជាមនុស្សមាន សមត្ថភាព ឬ គ្មានសមត្ថភាព។ បើសិនជា ពួកគេមានសមត្ថភាពដូចជា សម្តេចមិនអាចទុកចិត្តពួកគេឡើយ ដោយសារថាពួកគេមានអំណួតខ្លាំងក្លាពេក ឬ មួយពួកគេធ្វើការគៀបសង្កត់សម្តេចដែលជា មេដឹកនាំកំពូលរបស់ ទ័ពពួកគេ ខ្លាំងពេក ឬ មួយពួកគេធ្វើកិច្ចការទាំងឡាយណាដែប្រឆាំងជាមួយបំណងសម្តេច តែបើសិនជាមេទ័ពទាំងនោះ ជាមនុស្ស គ្មានជំនាញ នោះ សម្តេចនឹងត្រូវពួកគេបំផ្លាញអស់ខ្ទេចខ្ទីតែម្តង។
And if it be urged that whoever is armed will act in the same way, whether mercenary or not, I reply that when arms have to be resorted to, either by a prince or a republic, then the prince ought to go in person and perform the duty of a captain; the republic has to send its citizens, and when one is sent who does not turn out satisfactorily, it ought to recall him, and when one is worthy, to hold him by the laws so that he does not leave the command. And experience has shown princes and republics, single-handed, making the greatest progress, and mercenaries doing nothing except damage; and it is more difficult to bring a republic, armed with its own arms, under the sway of one of its citizens than it is to bring one armed with foreign arms. Rome and Sparta stood for many ages armed and free. The Switzers are completely armed and quite free.
ពេលមានគេបង្ខំយើងថា កងទ័ពប្រភេទណា ក៍ដូចជាប្រភេទណាដែរ ឲ្យតែមានមានកងទ័ពក្នុងដៃ គឺវាដូចតែគ្នាទេ មិនថាតែ ទាហានស៊ីឈ្នួល ឬ ទាហានមិនស៊ីឈ្នួលឡើយ ពេលនោះ ទូលបង្ខំឆ្លើយប្រាប់គេវិញថា គ្រាដែលកងទ័ពត្រូវបានប្រមូលផ្តុំ បើទោះជារៀបចំដោយរបប សម្តេច ឬ មួយរបបសាធារណរដ្ឋ ក្តី ់គឺពេលនោះបើជារបប សម្តេច គឺ សម្តេច ត្រូវតែចុះទៅផ្ទាល់ដឹកនាំបញ្ជា ក្នុងនាមជា មេទ័ព (កាពីទែន Capitain) និងបើជារបប សាធារណរដ្ឋ ត្រូវតែបញ្ជូនពលរដ្ឋខ្លួនចូលបំរើជួរកងទ័ព បើសិនជាមាន នណាម្នាក់ត្រូវបញ្ជូនទៅហើយ តែ យើង ហាក់ដូចជា មិនទាន់ពេញចិត្ត យើងត្រូវ កោះហៅគាត់មកម្តងទៀត បើសិនជាមានអ្នកណាមួយគេ សក្តិសមជាកងទ័ព យើងត្រូវតែ ប្រាប់គេថានេះជាច្បាប់ ដែលគាត់មិនអាចប្រឆាំងបទបញ្ជាឡើយ។ តាមបទពិសោធន៍កន្លងមក គឺមានការបញ្ជាក់អំពី របបសម្តេច និង របបសាធារណរដ្ឋ គឺ របបសម្តេច (ដៃរួមគ្នាតែមួយ single-handed ) ឈានដល់ការវិវត្តន៍រីកចម្រើនមហិមារ ឯទាហានស៊ីឈ្នួលគ្មានបានធ្វើអ្វីសោះ ក្រៅតែពីការ បំផ្លាញ ចំណែករបបសាធារណរដ្ឋ មានការពិបាកខ្លាំងជាង ក្នុងការ បញ្ចូល កងទាហាន មកស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ ពលរដ្ឋខ្លួនឯង ជាងការដែល បញ្ចូល កងទាហាន ឲ្យស្ថិតក្រោមការគ្រប់់គ្រង របស់ ទ័ពបរទេស។ ប្រទេស Rome and Sparta នៅតែ ឈជើងអស់ច្រើនសតវត្ស ដោយសារមានកងទ័ព និង មានសេរីភាព ប្រទេស ស្វីស Switzers មានកងទ័ពពេញលេញ (កងទ័ពពេញប្រទេស) និង មានសេរីភាព សន្តិភាពយ៉ាងបរិបូរណ៍។
Of ancient mercenaries, for example, there are the Carthaginians, who were oppressed by their mercenary soldiers after the first war with the Romans, although the Carthaginians had their own citizens for captains. After the death of Epaminondas, Philip of Macedon was made captain of their soldiers by the Thebans, and after victory he took away their liberty.
មានប្រវត្តិទាហានស៊ីឈ្នួលកាលពី អតីតកាល ដូចជា សម្តេចនៃប្រទេស Carthaginians ត្រូវបាន ពួកទាហានស៊ីឈ្នួលខ្លួនឯង ជិះជាន់ទៅវិញ ក្រោយពីចប់សង្រ្គាមលើកទីមួយ ជាមួយប្រទេស Romans បើទោះជាប្រទេស Carthaginians មានពលរដ្ឋខ្លួនឯងឡើងធ្វើជា មេបញ្ជាការទ័ពក្តី ។ ក្រោមមរណភាពនៃសម្តេច Epaminondas គឺ សម្តេច Philip of Macedon ត្រូវបានតំឡើងទៅជា មេទ័ពលើកងទ័ពរបស់ខ្លួន ដោយសម្តេច Thebans និង បន្ទាប់ពី ឈ្នះសង្រ្គាម សម្តេច Thebans ត្រូវបានសម្តេច Philip of Macedon ដកយកសេរីភាពអស់ទៅវិញ (ដកដំណែង ឋានៈ)
Duke Filippo being dead, the Milanese enlisted Francesco Sforza against the Venetians, and he, having overcome the enemy at Caravaggio,[*] allied himself with them to crush the Milanese, his masters. His father, Sforza, having been engaged by Queen Johanna[+] of Naples, left her unprotected, so that she was forced to throw herself into the arms of the King of Aragon, in order to save her kingdom. And if the Venetians and Florentines formerly extended their dominions by these arms, and yet their captains did not make themselves princes, but have defended them, I reply that the Florentines in this case have been favoured by chance, for of the able captains, of whom they might have stood in fear, some have not conquered, some have been opposed, and others have turned their ambitions elsewhere. One who did not conquer was Giovanni Acuto,[%] and since he did not conquer his fidelity cannot be proved; but every one will acknowledge that, had he conquered, the Florentines would have stood at his discretion. Sforza had the Bracceschi always against him, so they watched each other. Francesco turned his ambition to Lombardy; Braccio against the Church and the kingdom of Naples. But let us come to that which happened a short while ago. The Florentines appointed as their captain Pagolo Vitelli, a most prudent man, who from a private position had risen to the greatest renown. If this man had taken Pisa, nobody can deny that it would have been proper for the Florentines to keep in with him, for if he became the soldier of their enemies they had no means of resisting, and if they held to him they must obey him. The Venetians, if their achievements are considered, will be seen to have acted safely and gloriously so long as they sent to war their own men, when with armed gentlemen and plebians they did valiantly. This was before they turned to enterprises on land, but when they began to fight on land they forsook this virtue and followed the custom of Italy. And in the beginning of their expansion on land, through not having much territory, and because of their great reputation, they had not much to fear from their captains; but when they expanded, as under Carmignuola,[#] they had a taste of this mistake; for, having found him a most valiant man (they beat the Duke of Milan under his leadership), and, on the other hand, knowing how lukewarm he was in the war, they feared they would no longer conquer under him, and for this reason they were not willing, nor were they able, to let him go; and so, not to lose again that which they had acquired, they were compelled, in order to secure themselves, to murder him. They had afterwards for their captains Bartolomeo da Bergamo, Roberto da San Severino, the count of Pitigliano,[&] and the like, under whom they had to dread loss and not gain, as happened afterwards at Vaila,[$] where in one battle they lost that which in eight hundred years they had acquired with so much trouble. Because from such arms conquests come but slowly, long delayed and inconsiderable, but the losses sudden and portentous.
សម្តេចឧកញ៉ា Duke Filippo ត្រូវបានគេធ្វើគត់ ហើយសម្តេច Milanese បានលើកបន្តុបសម្តេច Francesco Sforza ដើម្បីធ្វើសង្រ្គាមប្រឆាំងជាមួយប្រទេស Venetians រហូតទទួលបានជ័យជំន់នៅ សមរភូមិ Caravaggio ដែលកាលណោះ សម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ទ្រង់តែម្តងដែលសម្លាប់ សម្តេច Milanese ជាចៅហ្វាយនាយខ្លួនឯង។ បិតារបស់ទ្រង់ឈ្មោះ Sforza ត្រូវបានរៀបអភិសេកជាមួយ ម្ចាស់ក្សត្រី Queen Johanna[+] of Naples ដោយគ្មានការប្រុងប្រយ័ត្នការពារទុកត្រូវបានកងទ័ពនៃប្រទេស King of Aragon បង្ខំម្ចាស់ក្សត្រីឲ្យ ដាក់រាជសម្បត្តិ ដើម្បីសង្រ្គោះ ព្រះរាជាណាចក្ររបស់ព្រះនាង។ បើសិនណាជា សម្តេច Venetians and Florentines បន្តការគ្រប់គ្រងធ្វើអាណានិគម ដោយប្រើកងទ័ពទាំងនេះ ហើយមេទ័ព ទាំងនេះ មិនព្រម ធ្វើខ្លួនឡើងជា សម្តេច បែរជា គាំទ្រការពារសម្តេចទៅវិញ រឿងនេះ ទូលបង្គំសូមតបថា សម្តេច Florentines ត្រូវបានគេតែងតាំងដោយ សំណាង មេទ័ពដែលមានសមត្ថភាព តែងតែនាំឲ្យគេមានការភ័យខ្លាច ខ្លះក៍គេមិនហានចូលមកឈ្លានពាន ខ្លះក៍មានគេប្រឆាំង ខ្លះក៍មានមហិច្ឆិតារឿងណាផ្សេងទៅវិញ។ ម្នាក់ ដែលមិនធ្វើការឈ្លានពានគេគឺសម្តេច Giovanni Acuto ពោល គឺគ្មានការឡើងជិះជាន់ គ្រប់គ្រងគេទេ ភាពស្មោះត្រង់របស់ទ្រង់ មិនត្រូវបានគេមើលឃើញឡើយ តែម្នាក់ៗទទួលស្គាល់ថា ពេលណា ទ្រង់ធ្វើការឈ្លានពានគេ នោះសម្តេច Florentines និងប្រើប្រាស់ ឆន្ទានុសិទ្ធិ។ សម្តេច Sforza ត្រូវបាន ប្រឆាំងជានិច្ចដោយសម្តេច Bracceschi ដូច្នេះ ស្តេចទាំង ២ តាមមើលគ្នាទៅវិញទៅមកជាប្រចាំ។ សម្តេច Francesco ងាកបែរមហិច្ឆិតា ទៅរកប្រទេស Lombardy វិញ។ សម្តេច Braccio ប្រឆាំងជាមួយ ប្រទេស Church និង ប្រទេស Naples តែយើងសូមងាកទៅមើលរឿងរ៉ាវកន្លងផុតទៅថ្មីឺៗនេះ។ កាលណោះ សម្តេច Florentines បានតែងតាំង Pagolo Vitelli ជា មេទ័ពរបស់ទ្រង់ គាត់ជាមនុស្សកាចសាហាវព្រៃផ្សៃ គាត់មានប្រភពមកពី រាស្រ្តធម្មតា ក្លាយជាមនុស្សល្បីល្បាញ។ បើសិនជា ជននេះ វាយយកប្រទេស Pisa គឺគ្មានអ្នកណាអាចរារាំងឡើយ ដែលគេថា បើសម្តេច Florentines រក្សាទុកគាត់ជាមេទ័ពគឺជាការសមរម្យណាស់ ដើម្បីការពារកុំឲ្យគាត់ ក្លាយជាទាហានរបស់ប្រទេស ខ្មាំងសត្រូវ ដើម្បីកុំឲ្យមានការបេះបោរប្រឆាំង បើគាត់មកនៅ ជាមួយសម្តេច គាត់នឹងគោរពតាមសម្តេច ។ ប្រទេស Venetians បើសិនជាទទួលជោគជ័យពិតជាល្អប្រពៃណាស់ ប្រទេសនេះនឹងមានសុវត្ថិភាព សំបូរសប្បាយរុងរឿង ដោយសារតែប្រទេសនេះ បានបញ្ជូនទាហានជាតិ(ពលរដ្ឋខ្លួនឯង)ទៅធ្វើសង្រ្គាម។ កាលណាកងទ័ពរើសចេញពី វណ្ណះក្រីក្រ ទាប និងមាន សុជីវធម៍ល្អ នោះពួកគេនឹងមានភាពក្លហានណាស់ បែបនេះគឺក្នុងគ្រា មុនពេលបញ្ជូនចូលទៅក្នុងប្រទេស តែពេលណា ការប្រយុទ្ធចាប់ផ្តើមភ្លាម ពូកគេបោះបង់ចោលនូវ គុណធម៍ និង ដើរតាមទំនៀមទំលាបរបស់ អុីតាលីទៅវិញ។ មុនពេលវាយពង្រីកទឹកដី គឺទឹកដីមានទំហំតូច ដោយសារតែពួកគេមានកេរ្តិឈ្មោះ ល្បីផង ពួកគេ គ្មានខ្លាចរអារ មេទ័ពខ្លួនឡើយ លុះពេលបាន ពង្រីកទឹកដីធំទូលាយ ក្រោមការដឹកនាំរបស់ Carmignuola ពួកគេបាន រៀនសូត្រអំពីកំហុសទាំងអស់ខាងលើ និង ដឹងថា គាត់ជាមនុស្សដ៍ក្លាហានបំផុត (គាត់បាន យកសម្តេចឧកញ៉ា Duke of Milan មកនៅក្រោមការដឹកនាំគាត់) និងបានដឹងថា តើគាត់ដឹកនាំ បែប ត្រជាក់បែបណា lukewarm ពេលដែលគាត់កំពុងជាប់ដៃក្នុងសង្រ្គាម ពួកខ្មាំងសត្រូវមិនហ៊ានចូលមកដណ្តើមទឹកដីគាត់ឡើយ គឺក្នុងន័យនេះ ដែលហៅថា ពួកគេគ្មានឆន្ទះប្រយុទ្ធ គ្មានសមត្ថភាព អីចឹងបានជា សម្តេចឲ្យ ឲ្យគាត់ចាកចេញទៅណា និងការពារអ្វីដែលទទួលបាន កុំមានការបាត់បង់ ពួកគេធ្វើអ្វីៗសព្វយ៉ាងដើម្បីសុវត្ថិភាពខ្លួនពួកគេ នោះគឺការ សម្លាប់គាត់ចោល។ តាំងពីនោះមក គាត់ឡើងជាមេទ័ព Bartolomeo da Bergamo, Roberto da San Severino និង ក្រោមក្តាប់សភា Pitigliano និងក្រសួងផ្សេងៗ ដើម្បិការពារតំនែង ឋានៈ កុំមានការបាត់តទៅទៀត ដូចដែលធ្លាប់កើតមាននៅ Vaila ដែលទីនោះ សមរភូមិ មួយ គឺ ចាញ់សង្រ្គាម បាត់បង់ទឹកដី ៨០០ ឆ្នាំ តែដណ្តើមបានមកវិញមែន ក៍ជួបឧបសគ្គអនេក នេះមកពី ថា មានការប្រើប្រាស់ទ័ព តែដំណើរការយឺតៗ ពន្យារពេលយូរៗ និងគ្មានការពិចារណាសព្វជ្រុងជ្រោយ នាំឲ្យមានការបាត់បង់ទឹកដីភ្លាមៗ គួរឲ្យសង្វេកក្រៃលែង។
[*] Battle of Caravaggio, 15th September 1448. [+] Johanna II of Naples, the widow of Ladislao, King of Naples. [%] Giovanni Acuto. An English knight whose name was Sir John Hawkwood. He fought in the English wars in France, and was knighted by Edward III; afterwards he collected a body of troops and went into Italy. These became the famous “White Company.” He took part in many wars, and died in Florence in 1394. He was born about 1320 at Sible Hedingham, a village in Essex. He married Domnia, a daughter of Bernabo Visconti. [#] Carmignuola. Francesco Bussone, born at Carmagnola about 1390, executed at Venice, 5th May 1432. [&] Bartolomeo Colleoni of Bergamo; died 1457. Roberto of San Severino; died fighting for Venice against Sigismund, Duke of Austria, in 1487. “Primo capitano in Italia."--Machiavelli. Count of Pitigliano; Nicolo Orsini, born 1442, died 1510. [$] Battle of Vaila in 1509.
And as with these examples I have reached Italy, which has been ruled for many years by mercenaries, I wish to discuss them more seriously, in order that, having seen their rise and progress, one may be better prepared to counteract them. You must understand that the empire has recently come to be repudiated in Italy, that the Pope has acquired more temporal power, and that Italy has been divided up into more states, for the reason that many of the great cities took up arms against their nobles, who, formerly favoured by the emperor, were oppressing them, whilst the Church was favouring them so as to gain authority in temporal power: in many others their citizens became princes. From this it came to pass that Italy fell partly into the hands of the Church and of republics, and, the Church consisting of priests and the republic of citizens unaccustomed to arms, both commenced to enlist foreigners.
ពេលនិយាយដល់ឧទាហរណ៍ខាងលើ ទូលបង្គំលើករឿងប្រទេសអុីតាលី Italy ដែល គ្រប់គ្រង់ដឹកនាំបញ្ជា ដោយទាហានស៊ីឈ្នួលអស់ជាច្រើនឆ្នាំ ទូលបង្គំនឹងវែកញែករឿងនេះយ៉ាងលំអិត ដើម្បីរកមើលពី ការ រីក ចម្រើន។ រឿងមួយអាប្រសើរជាងរឿងមួយទៀត។ សម្តេចត្រូវជ្រាបច្បាស់ថា របបចក្រភព អុីតាលី ត្រូវបានគេប្រឆាំងដាច់ខាត repudiated ដែលសម្តេច Pope ទាមទារឲ្យមានមានអំណាច បណ្តោះអាសន្នច្រើនថែមទៀត ឯប្រទេស Italy ត្រូវបែងចែកជារដ្ឋច្រើន ដែលទីក្រុងធំៗ បង្កើតកងទ័ពឡើងដើម្បីប្រឆាំងពួក អភិជន ដែលពួក អភិជន nobles នេះ គាំទ្រដោយ ពួក អធិរាជ emperor ដែលជាអ្នក ជិះជាន់គៀបសង្កត់លើពួក អភិជន និងដែលខាង រដ្ឋាភិបាល Church គេគាំទ្រ ពួក អធិរាជ emperor ក្នុងការគ្រប់គ្រងរដ្ឋាភិបាល ចំណែកទីក្រុង ទឹកដីរដ្ឋខ្លះទៀតជាច្រើន មានពលរដ្ឋខ្លួនឯងប្រកាសឡើងធ្វើជា សម្តេច ដែលក្នុងន័យនេះ គឺសំដៅថា អុីតាលីធ្លាកើក្នុងកណ្តាប់ដៃ ពួកប្រទេស Church ផង និង ពួក ប្រទេស សាធារណរដ្ឋផង republics ។ ប្រទេស Church គេមានតែងតាំងជា ព្រះរាជគ្រូ តាមប្រទេស ហៅថា priests រីឯប្រទេស សាធារណរដ្ឋ គឺគ្មានទំលាប់ បង្កើតកងទ័ព រូមទាំង មេបញ្ជាការទ័ពផង គឺជាជនបរទេស។
The first who gave renown to this soldiery was Alberigo da Conio,[*] the Romagnian. From the school of this man sprang, among others, Braccio and Sforza, who in their time were the arbiters of Italy. After these came all the other captains who till now have directed the arms of Italy; and the end of all their valour has been, that she has been overrun by Charles, robbed by Louis, ravaged by Ferdinand, and insulted by the Switzers. The principle that has guided them has been, first, to lower the credit of infantry so that they might increase their own. They did this because, subsisting on their pay and without territory, they were unable to support many soldiers, and a few infantry did not give them any authority; so they were led to employ cavalry, with a moderate force of which they were maintained and honoured; and affairs were brought to such a pass that, in an army of twenty thousand soldiers, there were not to be found two thousand foot soldiers. They had, besides this, used every art to lessen fatigue and danger to themselves and their soldiers, not killing in the fray, but taking prisoners and liberating without ransom. They did not attack towns at night, nor did the garrisons of the towns attack encampments at night; they did not surround the camp either with stockade or ditch, nor did they campaign in the winter. All these things were permitted by their military rules, and devised by them to avoid, as I have said, both fatigue and dangers; thus they have brought Italy to slavery and contempt.
សម្តេចដែលធ្វើឲ្យ កងទ័ពល្បីល្បាយមុនគេបង្អស់ គឺ Alberigo da Conio នៃប្រទេស Romagnian កាលនៅរៀនសាលា បុរសរួបនេះ ពូកែឆ្លាតចំណោមមិត្តរួមថ្នាក់ ដូចជា Braccio and Sforza ជាដើម ដែលកាលជំនាន់នោះ ពួកគេ គឺជា អាជ្ញាកណ្តាលរបស់ arbiters អុីតាលី ។ តាំងពីពេលនោះ រហូតដល់សព្វថ្ងៃ ពួកគេនៅតែ ដឹកនាំបញ្ជាកងទ័ពប្រទេសអុីតាលី តែភាពក្លាហាន របស់ពួកគេ ឈានដល់ទៅបញ្ចប់ទៅវិញដោយសារដៃហួសហេតុរបស់ ស្តេច Charles នៃប្រទេសបារាំង និង ដែលឆក់ប្លន់ដោយ ស្តេច Louis និង វិនាសដោយស្នាដៃរបស់់ Ferdinand នៃប្រទេស អុីតាលី ត្រូវគេ ប្រមាថមើលងាយដោយប្រទេស ស្វីស Switzers។ គោលការណ៍ចំបងដែលនាំពួកគេ (ប្រទេសអុិតាលី) ឈានដល់កម្រិតនេះ គឺដំបូងឡើយ ការបន្ថយកម្លាំងកងទ័ពជើងគោកអិតាលី ដែលអាចជាការ បង្កើនកងទ័ពជើងគោកដលពួកគេទៅវិញ-ជនបរទេស ។ ការកាត់បន្ថយនេះ មកពីការចំណាយលើកងទ័ព និង គ្មានទឹកដី (រដ្ឋរណប/រដ្ឋក្រោមអាណាព្យាបាល)។ រដ្ឋាភិបាល គ្មានលទ្ធភាព ចំណាយលើទាហានចំនួនច្រើន និងទាហានជើងគោកមួយចំនួន មិនទទួលបានការតែងតាំង ដូច្នេះ ពួកគេបែរទៅ ចូលរួមជាមួយ កងទ័ពសេះ cavalry ដែលជា ប្រភេទកងទ័ពមានការ ថែទាំជាមធ្យម ផ្តល់កិត្តិយស ការងារ។ ក្នុងចំណោម កងទ័ព ២០ ,០០០ នាក់ គេមិនអាច បង្កើតទ័ពថ្មើរជើង Foot soldiers. ចំនួន ២,០០០ នាក់ផងទេ ក្រៅពីនេះ កេ ពួកបរទេស នៅបានប្រើ ក្បួនសឹកពិសេសៗ ដើម្បីការពារកុំ ឲ្យទ័ពខ្សត់ខ្សោយកម្លាំង និងក្លាយជាប្រភពគ្រោះថ្នាក់ សម្រាប់ប្រទេសពួកគេ ហើយកងទ័ពទាំងនេះ--ទ័ពអុីតាលី មិនត្រូវសសម្លាប់ព្រោះ ការបែកបាក់គ្នាទេ fray តែត្រូវចាប់ពួកគេធ្វើជាអ្នកទោស និង ការរំដោះអ្នកទោសទៅវិញដោយគ្មានការបង់លោះថវិការ ransom ។ កងទ័ពបរទេស ទាំងនេះ មិនវាយប្រហារទីក្រុងពេលយប់ទេ ក៍មិនវាយប្រហារ តាមភូមិនានាជុំវិញទីក្រុង ដែរ garrisons ពេលយប់ដែរ ពួកគេមិនធ្វើការឡោមព័ទ្ធជុំរុំ ឬ លេណដ្ឋាននៅ រដូវរំហើយឡើយ ។ ទាំងនេះ គឺជាបទបញ្ជានៃមេដឹកនាំទ័ព បរទេស និងជាការរៀបចំរបស់ពួកគេ គឺដូចជា ទូលបង្គំទូលថ្វាយថា នេះជា គោលបំណង ការពារការហត់នឿយ និង គ្រោះថ្នាក់ ដូច្នេះ បានជាពួកគេ ធ្វើឲ្យ អុីតាលី ក្លាយជារដ្ឋទាសករ និងរងការប្រមាថមើលងាយ។
[*] Alberigo da Conio. Alberico da Barbiano, Count of Cunio in Romagna. He was the leader of the famous “Company of St George,” composed entirely of Italian soldiers. He died in 1409.
No comments:
Post a Comment