មតិ អ្នកប្រែសម្រួល សៀវភៅ សម្តេច អ៊ីតាលី

សៀវភៅ សម្តេច ត្រូវបានខ្ញុំ អាចតាំងពីជាង ២៥ ឆ្នាំមុន ដែលកាលណោះ ខ្ញុំមិនទាន់ចេះភសាបារាំង ភសាអគ្លេស ដូច្នេះ បានជាខ្ញុំ គិតថា អ្នកបកប្រែមកជា ភាសាខ្មែរ នេះល្អណាស់...ក្រោយមកខ្ញុំ បានសិក្សាក្បូនសឹក ទ្រឹស្តីនយោបាយនានា ខ្ញុំចាប់ផ្តើម អានសៀវភៅ សម្តេច Prince ជាភាសាអគ្លេស និង ធ្វើផែនទី ដើម្បីបញ្ជាក់ថា  លោក Nocolo Machiavelli ជានណា ម៉េចបានជាគាត់សរសរបែបណាហ្នឹង? តើអ្នកបកប្រែសៀវភៅជា ខេមរភសារដំបូងនេះ មាន​ និន្នាការខាងណា? សូមជម្រាបថា សៀវភៅនេះ ខុសៗគ្នា ភាសាបារាំង ផ្សេង ភាសាអគ្លេសផ្សឹង .ដែល ភាសាខ្មែរ រឹតតែពិបាកយល់​ !! ដូច្នេះ បានជាខ្ញុំសម្រេចចិត្ត បកប្រែជាថ្មី ដែលសូមសង្ខេបដូចតទៅ៖

1. សៀវភៅនេះ គឺជាសន្ធិសញ្ញានយោបាយនៅសតវត្សរ៍ទី ១៦ ដែលសរសេរដោយអ្នកការទូតអ៊ីតាលី និងអ្នកទ្រឹស្តីនយោបាយម្នាក់ ដែលជាអ្នកណែនាំសម្រាប់ព្រះអង្គម្ចាស់ថ្មី និងរាជវង្ស។ ប្រធានបទទូទៅរបស់ សម្តេច គឺការទទួលយកថាគោលបំណងរបស់ សម្តេច ដូចជាភាពរុងរឿងនិងការរស់រានមានជីវិតអាចបង្ហាញពីភាពត្រឹមត្រូវនៃការប្រើប្រាស់មធ្យោបាយអសីលធម៌ដើម្បីសំរេចបាននូវគោលដៅទាំងនោះ។ពេលខ្លះសៀវភៅនេះ ត្រូវបានគេអះអាងថាជាស្នាដៃដំបូងមួយនៃទស្សនវិជ្ជាទំនើបជាពិសេសទស្សនវិជ្ជានយោបាយទំនើបដែលក្នុងនោះសេចក្តីពិត "មានប្រសិទ្ធិភាព" ត្រូវបានគេយកទៅធ្វើ និងសំខាន់ជាងឧត្តមគតិអរូបី។ វាក៏គួរអោយកត់សំគាល់ផងដែរចំពោះការមានទំនាស់ដោយផ្ទាល់ជាមួយគោលលទ្ធិកាតូលិកនិងការសិក្សានៅសម័យនោះជាពិសេសទាក់ទងនឹងនយោបាយនិងក្រមសីលធម៌។ ដើម្បីជ្រាបកាន់តែច្បាស់សូមអានសៀវភៅនេះជាមួយខ្ញុំ ...- និពន្ធដោយ លោក នីក្កូឡួ ម៉ាកាវែល្លី (1513)- ប្រែសម្រួលជាភាសាខ្មែរដោយ លោក ឃូ គឹមទូយ (1996) ដែលអត្ថបទដើមជាភាសាអង់គ្លេស- ត្រូវបានបោះពុម្ពផ្សាយ ឆ្នាំ 1532- ជាប្រភេទសៀវភៅ វិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយ ។
2. លោក Nocolo Machiavelli ជាជនជាតិ អ៊ីតាលី ជាខ្សែមន្រ្តីរាជការធំ ជាខ្សែសម្តេចជំនាន់នោះ លុះ សង្រ្គាមរវាង ពូក សម្តេចសង្ឈ នៃ នគររូម៉ាំង បានឈ្នះ និង គ្រប់គ្រង លើ សម្តេចស៊ីវិល នៅ អ៊ីតាលី។ ពេលអ្នកថ្មីគេមកគ្រប់គ្រង គេធ្វើបាប ទារពន្ធខ្ពស់ គេដកមនុស្សដែលមិនមែនជា គ្នាគេចេញ គេដាក់មនុស្សថ្មីចូល គឹ គេដកដំណែង  លោក Nocolo Machiavelli  ចេញ។ ដោយសារ គេដក ដំណែង គាត់មានការ​ឈឺចាប់ ដូច្នេះ គាត់គិតថា បើសម្តេច សព្វថ្ងៃ តាំងខ្លួនជា សម្តេចថ្មី គឺ សម្តេច សឹក នោះ ប្រទេស អ៊ីតាលី ពិតជាអាចរំដោះបានសេរីភាព គាត់ក៍ឡើងដំណែងឡើងវិញ នេះជា មូលហេតុដែលគាត់ សរសេរសំបុត្រ (សៀវភៅ នេះ) ថ្វាយទៅស្តេច ជំនាន់នោះ។ ទាល់តែ គាត់ស្លាប់ បាន ៥ ឆ្នាំ ទើប ឯកសារបែកធ្លាយថា សំបុត្រគាត់ កេតម្កល់ នៅ សាលាក្រុង មិនបានដល់ វាំង្គ ស្តេចទេ។
3. ដើម្បី អន្ទងឲ្យ សម្តេច បេះបោរទាមទារឯករាជ្យ  លោក Nocolo Machiavelli  បាន វិភាគញែក យ៉ាងល្អិនល្អន់ ដែលការវិភាគនេះ ទើបគេហៅថា កំពូលអ្នកវិភាគកាល ៥០០ ឆ្នាំ ព្រោះ ធម្មតា មនុស្សប្រឹងធ្វើល្អ ដើម្បីកាន់អំណាច ដើម្បី គ្រប់គ្រងដែនដីអាណានិគមឲ្យបានយូរឆ្នាំ តែ  លោក Nocolo Machiavelli  ណែនាំថា ីត្រូវតែ សាហាវ ព្រៃផ្សៃ ឆ្អនក្បាល ស៊ីក្បាល ឆ្អិនកន្ទុយ ស៊ីកន្ទុយ..មិនបាច់ឆ្ងល់ទេ នេះជា មូលហេតុដែល អ៊ីតាលី អាលីម៉ង់ ជប៉ុន គេធ្វើសង្រ្គាម ប្រល័យពូជសាសន៍ ដោយសារ ថា ភាពសហាវ ដើម្បីគ្រប់គ្រងមនុស្ស ដូចជា ជប៉ុនមានមនុស្ស ១០០ លាននាក់ តែគ្រប់គ្រង ចិនផង រុស្សីផង អាស៊ីទាំងមូលផង !! 
4. ក្នុងនាមខ្ញុំជាអ្នកបកប្រែ ខ្ញុំគិតថា មិនទទួលយកទេ ព្រោះ ក្បូនសឹក ៧ ក្បាលរបស់ ចិន គេចែងថា សីលធម៍ Moral គឺជា កត្តាសំខាន់ ដើម្បីគ្រប់គ្រងនគរ ។ នគរ ៣ ច្បាំងគ្នា ៩០ ឆ្នាំ មិនឈ្នះមិនចាញ់ តែ សឺម៉ាអ៊៊ី ច្បាំងតែ ៣ ឆ្នាំ បង្រួមទឹកដីបាន។  ទ្រឹស្តី  លោក Nocolo Machiavelli  ជាទ្រឹស្តី ព្រៃផ្សៃជាមួយ ទ័ពបរទេសចូលឈ្លានពាន អ៊ីតាលី ក៍សាហាវជាមួយ ប្រជាជនខ្លួនឯងក៍សាហាវដែរ  វាដូចជា របប ប៉ុល ពត ខ្មែរក្រហម សាហាជាមួយ វៀតណាម និង សាហាវជាមួយ ប្រជាជនខ្មែរខ្លួនឯង សម្លាប់ខ្មែរអស់ជាង ១,៣ លាននាក់ ដែលគ្មានបរទេសណាគេមកសម្លាបទេ នេះជា ទ្រឹស្តី  លោក Nocolo Machiavelli ។

ផែនទី