របៀបបង្រ្កាបមនុស្សបញ្ជោរ ? ( ដោយ ឃូ គឹមទួយ)
Chapter XXIII: How Flatterers should be Avoided (their advisors)
I do not wish to leave out an important branch of this subject, for it is a danger from which princes are with difficulty preserved, unless they are very careful and discriminating. It is that of flatterers, of whom courts are full, because men are so self-complacent in their own affairs, and in a way so deceived in them, that they are preserved with difficulty from this pest, and if they wish to defend themselves they run the danger of falling into contempt. Because there is no other way of guarding oneself from flatterers except letting men understand that to tell you the truth does not offend you; but when every one may tell you the truth, respect for you abates.
ទូលបង្គំ មិនចង់ទៅនិយាយរឿងណាផ្សេងក្រៅពីរឿងមួយនេះដែលជា ផ្នែកមួយដ៍សំខាន់ក្នុង ប្រធាន បទទាក់ទងសម្តេច ដោយសារ កិច្ចការនេះ មានគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងសម្រាប់សម្តេច ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហា នោះគឺថាអាចនឹងដោះស្រាយបាន លុះណាមានការយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ វិភាគហ្មត់ចត់ ដែលសំដៅ ទៅលើក្រុមមនុស្ស បញ្ជោ-- flatterers/ Advisors ក្រមប្រឹក្សាផ្តល់យោបល់ ដែលពេញក្នុង រាជវាំង្គ គេសំបូរក្រុមមនុស្សទាំងនេះ ដោយសារ ទី ១ មនុស្សជំពួកនេះ ជាមនុស្ស សន្តិភាពនិយម self-complacent ក្នុងការបំពេញកិច្ចការផ្សេង ដូច្នេះ គឺសម្តេចអាចងាយនឹងធ្លាក់ចូលក្នុងការបោកបញ្ឆោតរបស់ពួកគេ ព្រោះវាដូចជា ទី២ សត្វមមៀចហើរចូលក្នុងភ្លើងដែរ ហើយបើចង់ការពារខ្លួនកុំចូលអន្ទាក់ពួកគេទាំងនេះ គឺធ្វើដូចជាពួកគេអីចឹង ដែលនាំគ្នារត់ចូលកន្លែងគ្រោះថ្នាក់ ដើម្បីជាវិធីការពារខ្លួន។ នេះដោយសារតែគ្មានវិធីណាផ្សេងល្អសម្រាប់ ការពារខ្លួន គឺមានតែ ឲ្យពួកគេយល់ថា ទូលថ្វាយរឿងសច្ចៈដល់ព្រះអង្គ គឺមិនមែនជារឿងត្រូវមាទោសឡើយ តែផ្ទុយទៅវិញ អ្នកណាដែលប្រាប់ទូលរឿងពិតសច្ចៈ នោះគេសំដែងអំពីការគោរពសម្តេចទៅវិញ។
Therefore a wise prince ought to hold a third course by choosing the wise men in his state, and giving to them only the liberty of speaking the truth to him, and then only of those things of which he inquires, and of none others; but he ought to question them upon everything, and listen to their opinions, and afterwards form his own conclusions. With these councillors, separately and collectively, he ought to carry himself in such a way that each of them should know that, the more freely he shall speak, the more he shall be preferred; outside of these, he should listen to no one, pursue the thing resolved on, and be steadfast in his resolutions. He who does otherwise is either overthrown by flatterers, or is so often changed by varying opinions that he falls into contempt.
ដូច្នេះ សម្តេចដែលវ័យឆ្លាត ត្រូវតែ ត្រូវតែប្រើវិធានការណ៍ ទី ៣ ដើម្បីជ្រើសរើសមនុស្សឆ្លាតសម្រាប់ប្រទេសជាតិ ដោយអនុញ្ញាតិឲ្យពួកគេមានសេរីភាពក្នុងការនិយាយស្តី ទូលពាក្យសច្ចះទៅសម្តេច ទៅតាមរឿងដែលសម្តេចសួរតែប៉ុណ្ពោះ ដាច់ខាតមិនឲ្យឆ្លើយរឿងផ្សេង ចាកប្រធានបទ។ តែសម្តេចត្រូវតែសួរទៅ ក្រុមប្រឹក្សាយោបល់ទាំងនេះ គ្រប់រឿងទាំងអស់ រួចហើយ រង់ចាំស្តាប់គំនិតយោបល់ពួកគេវិញ និង ពេលស្តាប់ចប់ ចាំសម្តេចធ្វើការវាយតម្លៃសន្ធិដ្ឋានសភាពការណ៍។ សម្តេចធ្វើការជាមួយ ក្រុមប្រឹក្សាផ្តល់យោបល់ទាំងនេះ councillors គឺធ្វើជា ជារបៀបជុំគ្នាផង របៀបបែកបន្ទប់គ្នាផង តែស្តេចធ្វើយ៉ាងឲ្យពួកគេដឹងថា សម្តេចបានចូលរួមគ្រប់កម្មវិធីពិគ្រោះយោបល់ និងឲ្យពួកគេនិយាយដោយសេរី ពួកគេកាន់តែនិយាយ សម្តេចកាន់តែចូលចិត្តពួកគេ។ ក្រៅពីការជួបជុំគ្នានិយាយបែបនេះ សម្តេច ដាច់ខាត កុំជួបស្តាប់ រឿងអ្វី ជាមួយអ្នកណាឲ្យសោះ រួចមកសម្តេចធ្វើការពិចារណាគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ រួចឈានដល់ការសម្តេចចិត្តមួយចេញពី សម្តេចផ្ទាល់។ សម្តេចណាដែលបំពេញព្រះរាជកិច្ចខុសពី ប្រការខាងលើ នឹងត្រូវបានផ្តួលរំលំដោយ ក្រុមបញ្ចុះបញ្ចូល flatterers, ឬ ក្រុមប្រឹក្សាផ្តល់យោបល់ ជាមិនខានឡើយ ឬ មួយសម្តេចទៅជា ផ្លាស់ប្តូរគំនិតជាញឹកញាប់ និង ចុងក្រោយ ធ្លាក់ខ្លួនត្រូវគេមើលងាយសម្តេច។
I wish on this subject to adduce a modern example. Fra Luca, the man of affairs to Maximilian,[*] the present emperor, speaking of his majesty, said: He consulted with no one, yet never got his own way in anything. This arose because of his following a practice the opposite to the above; for the emperor is a secretive man--he does not communicate his designs to any one, nor does he receive opinions on them. But as in carrying them into effect they become revealed and known, they are at once obstructed by those men whom he has around him, and he, being plះiant, is diverted from them. Hence it follows that those things he does one day he undoes the next, and no one ever understands what he wishes or intends to do, and no one can rely on his resolutions.
ទូលបង្គំ សូមជូនឧទាហរណ៍សម័យថ្មីនេះមួយ ដែលទាក់ទងជាមួយប្រធានបទខាងលើ គឺថា ទីប្រឹក្សាឈ្មោះ Fra Luca គឺជាទីប្រក្សារបស់ សម្តេច Maximilian ដែលសព្វថ្ងៃជាព្រះរាជាធិរាជ គាត់បាននិយាយអំពីព្រះរាជាគាត់ថា ទ្រង់ មិនដែលបានពិភាក្សាជាមួយនណាម្នាក់ឡើយ ក៍មិនដែលមានសម្រេចកិច្ចការអ្វីនៅឡើយដែរ បែបនេះ គឺមកពី សម្តេច ប្រើប្រាស់ តួរនាទី ទីប្រឹក្សាខុសតាមក្បូនខ្នាត ក្នុងនាមជាព្រះរាជាធិរាជ ដែលព្រះរាជកិច្ចទ្រង់គឺជាកិច្ចការសម្ងាត់របស់ជាតិ មិនត្រុវពិភាក្សា គម្រោងការណ៍ ជាមួយអ្នកណាឡើយ ក៍មិនត្រូវទទួលយោបល់ពី ក្រុមប្រឹក្សាណាដែរ តែពេលដែលគម្រោងផែនការនេះដាក់ចុះទៅឲ្យ អនុវត្តន៍ ពួកក្រុមប្រឹក្សានោះ ឃើញ នឹង ដឹងរឿង ពួកគេប្រឆាំងជាមួយគម្រោងការណ៍នោះ obstructed ពេលនោះ សម្តេចចាប់ផ្តើម ទទួលយកកំនិតពួកគេ និង ផ្លាស់ប្តូរគំនិតតាមពួកគេ ។ សភាពការណ៍បែបនេះ នាំឲ្យសម្តេចនិយាយថ្ងៃនេះផ្សេង ថ្ងៃស្អែកនិយាយផ្សឹង គឺគ្មាន អ្នកណាម្នាក់យល់សោះថា សម្តេចចង់បានអ្វី ចង់ធ្វើអ្វី និងគ្មានអ្នកណាម្នាក់ជឿជាក់លើ ដំណោះស្រាយព្រះរាជកិច្ចព្រះអង្គ។
[*] Maximilian I, born in 1459, died 1519, Emperor of the Holy Roman Empire. He married, first, Mary, daughter of Charles the Bold; after her death, Bianca Sforza; and thus became involved in Italian politics.
A prince, therefore, ought always to take counsel, but only when he wishes and not when others wish; he ought rather to discourage every one from offering advice unless he asks it; but, however, he ought to be a constant inquirer, and afterwards a patient listener concerning the things of which he inquired; also, on learning that nay one, on any consideration, has not told him the truth, he should let his anger be felt.
ក្នុងនាមជាសម្តេច ត្រូវតែធ្វើការប្រឹក្សាយោបល់ជានិច្ច តែការប្រឹក្សាយល់នេះ គឺធ្វើតាមការចង់បានរបស់សម្តេចតែប៉ុណ្ណោះ មិនមែនធ្វើតាការចង់បានអ្នកដ៍ទៃ។ សម្តេចត្រូវតែលើកទឹកចិត្តឲ្យ ក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះយោបល់ទូលដោយក្លាហាន លុះណាមានបញ្ជាពីសម្តេច សម្តេចត្រូវតែស្លាប់ពួកគេដោយយកចិត្តទុកដាក់ ដោយអត់ធ្មត់ ដោយការពិចារណា តែសម្តេចត្រូវទូលប្រាប់ពួកគេថា និយាយតែពាក្យពិតសច្ចះ បើអ្នកណានិយាយមិនពិតសម្តេចត្រូវបង្ហាញអារម្មណខឹងខ្ងាល់។
And if there are some who think that a prince who conveys an impression of his wisdom is not so through his own ability, but through the good advisers that he has around him, beyond doubt they are deceived, because this is an axiom which never fails: that a prince who is not wise himself will never take good advice, unless by chance he has yielded his affairs entirely to one person who happens to be a very prudent man. In this case indeed he may be well governed, but it would not be for long, because such a governor would in a short time take away his state from him.
បើករណីមាន នណាម្នាក់គេទូលថា សម្តេច ដែលឃើញវ័យឆ្លាតដូចសព្វថ្ងៃនេះ មិនមែនដោយសារ វ័យឆ្លាត តាមសមត្ថភាពខ្លួនឯងទេ គឺមកពីមាននក្រុមប្រឹក្សាផ្តល់លោបល់ជុំវិញខ្លួន deceived គ្មានការសង្ស័យអីទេ គឺពួកគេនិយាយកុហក បោកប្រាស់ ដោយសារគេមាន ក្បូន គេមួយចែងមិនចេះខុសថា " សម្តេច បើិមិនឆ្លាតពូកែខ្លួនឯងទេ គឺមិនអាចទទួលបាន ប្រឹក្សាល្អជាដាច់ខាត លុះណាតែមានរឿងដៃដន្យពេក ដែលនៅសុខៗ ស្រាបតែមាន មនុស្សអ្នកប្រាជ្ញា ខ្ពស់ វាងវៃ មកបំរើការថ្វាយសម្តេច។ បើជួបជាមួយករណីបែបនេះមែន នោះ សម្តេចគឺជាមេដឹកនាំល្អ តែតំណែងនេះ នឹងមិនបានយូរ ឡើយ ដោយសារថា អភិបាលរដ្ឋគេនឹង ដកយករដ្ឋ ចេញពី សម្តេចទៅវិញ ។
But if a prince who is not inexperienced should take counsel from more than one he will never get united counsels, nor will he know how to unite them. Each of the counsellors will think of his own interests, and the prince will not know how to control them or to see through them. And they are not to found otherwise, because men will always prove untrue to you unless they are kept honest by constraint. Therefore it must be inferred that good counsels, whencesoever they come, are born of the wisdom of the prince, and not the wisdom of the prince from good counsels.
តែសម្រាប់់សម្តេច ដែលគ្មានបទពិសោធន៍ក្នុងការងារ នោះ ការទទួលយកប្រឹក្សាពី ប្រភពច្រើនជាង ១ នាក់ ពេលនោះ សម្តេចគ្មានសមត្ថភាព ដាក់បញ្ជូល យោបល់ទាំងអស់ក្នុង បញ្ចប់តែមួយឡើយ សូម្បី វិធីធ្វើឲ្យ យោបល់ប្រឹក្សានោះ មានឯកភាពតែ ១ ក៍សម្តេចមិនអាចធ្វើបានផង។ ទីប្រឹក្សាផ្តល់យោបល់ម្នាក់ៗ គេនិងឲ្យយោបល់តាមផលប្រយោជន៍របស់គេផ្ទាល់ ចំណែកសម្តេច គឺមិនដឹងពី វិធី បែបណាដើម្បី គ្រប់គ្រងបញ្ជា ពួកគេនោះ ឬ វិធីណាដើម្បី វិភាគស្ថានការណ៍ តាមរយៈពួកគេនោះ។ ចំណែកពួក ក្រុមប្រឹក្សាផ្តល់យោបល់ ក៍មិនដឹងថា ត្រូវធ្វើបែបណាដែរចំំណោមគ្នាគាត់ ដោយសារថា ចរិកមនុស្សតែងតែ ទូលប្រាប់រឿង ខុសពីការពិតជាសច្ចៈ ព្រោះពួកគេមាន ឧបសគ្គជាការលំបាក constraint ពួកគេទូលការពិត លុះណា ពួកគេមាន សច្ចៈ ទៀងត្រង់ ជាមួយសម្តេច ដូច្នេះ ទោះជាក្នុងកាលទេសៈពេលណាក៍ដោយ ការប្រឹក្សាផ្តល់យោបល់់ល្អបាន លុះណាតែសម្តេច មាន គតិបណ្ឌិត ដុះពីកំណើតមក មិនមែនជា គតិបណ្ឌិត កើតចេញមកពី ប្រឹក្សាល្អនោះឡើយ good counsels។
No comments:
Post a Comment